Tuesday, March 28, 2017

Κριτική της παράστασης "Για μια ανάσα"


Ένα έργο πολυεπίπεδο και ανατρεπτικό. Μια έντονα κριτική ματιά στον σύγχρονο κόσμο.  Η απόλυτη θραύση κάθε βεβαιότητας, συλλογικής και ατομικής. Μια πανταχού παρούσα ρευστότητα όπου τα πάντα μπορούν ανά πάσα στιγμή να ανατραπούν σε μια εποχή σκοτεινή, μεταβατική και απρόβλεπτη. Οι ζωές μας στενά συνδεδεμένες με αυτό που συμβαίνει συνολικά γύρω μας. Η Άννα (Ελένη Ράντου) έχει μια ενδιαφέρουσα διαδρομή. Η εξέλιξή της προδιαγράφεται λαμπρή μέσα από μια πανεπιστημιακή σταδιοδρομία.  Η αδερφή της, Η Σόφι, (Ελένη Ουζουνίδου) την θαυμάζει και είναι πάντα δίπλα της. Η κανονικότητα θα ανατραπεί όταν το κακό και το αναπάντεχο θα εισβάλλει στη ζωή της με την μορφή του Φέλις (Αντώνης Καρυστινός), παραπέμποντας ευθέως στον Φάουστ, του Γκαίτε, και θα συμπαρασύρει και τη Σόφι. Η συναρπαστική πλοκή θίγει όλα τα θεμελιώδη υπαρξιακά ζητήματα: οι ερωτικές και συναισθηματικές σχέσεις, η δυνατότητα συναισθηματικής προσέγγισης των ανθρώπων, η νοοτροπία και η στάση των δύο φύλων στον έρωτα και τη σεξουαλικότητα και η αναζήτηση της λύτρωσης. Ίσως μια προτροπή ότι πρέπει πλέον να αντικρύσουμε αυτό το άγνωστο που βασανιστικά αναδύεται γύρω μας με μια διαφορετική ματιά. Η αποδόμηση και η κατάρρευση του πολιτισμένου κόσμου, της ίδιας της Ευρώπης, είναι η περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Τα πάντα καταρρέουν. Η οικονομία, οι κανόνες και οι θεσμοί, η αλληλεγγύη και τα ίδια τα ρούχα και η όψη των πρωταγωνιστών. Η κοινωνία μετατρέπεται σε ζούγκλα. Ο καθένας μόνος του εναντίον όλων. Η εκμετάλλευση παντού. Η φυγή παρουσιάζεται ως η αναγκαστική λύση. Με κάθε μέσο και κάθε αντίτιμο. Ευρηματικότατη η αντιστροφή της πορείας. Όχι προς την Ευρώπη, αλλά από την Ευρώπη. Απέναντι στην Αλεξάνδρεια, μια πόλη με μεγάλο πολιτισμικό και συμβολικό φορτίο. Στον αντίποδα του Καβάφη, η πρωταγωνίστρια θα βρει επιτέλους τη δική της ανάσα;
   
Γεράσιμος Γεωργάτος, Από το πρόγραμμα της παράστασης



Η απόδοση και προσαρμογή του κειμένου από την Ελένη Ράντου ήταν κάτι παραπάνω από αριστοτεχνική, σε ένα έτσι κι αλλιώς, αριστουργηματικό κείμενο.  Η σκηνοθετική προσέγγιση του Σταμάτη Φασουλή, πλαισίωνε διακριτικά τον άσσο της παράστασης, δηλ το ίδιο το κείμενο, χωρίς να αφαιρεί, αλλά ούτε και να προσθέτει κάτι σε αυτό. Τα νέον πλαίσια πλαισίωναν  όσο και φώτιζαν τα πρόσωπα του έργου. Τα κοστούμια της Ιωάννας Τσάμη ακολουθούσαν κι αυτά την φθίνουσα πορεία των χαρακτήρων, αλλά και της ίδιας της κοινωνίας, όπως αυτή σκιαγραφείται μέσα από το ίδιο το κείμενο, ξεκινώντας από ταγέρ και καταλήγοντας σε ρακένδυτα αποφόρια.  Οι διακριτικές φωτιστικές επιλογές του Σάκη Μπιρμπίλη, ομοίως πλαισίωναν αρμονικά την περιρρέουσα ατμόσφαιρα του έργου. Η μουσικές επιλογές της Nalyssa Green άγγιζαν, επίσης διακριτικά, τα λιγότερο ευανάγνωστα σημεία του κειμένου, φωτίζοντας απαλά κάποιες καίριες στιγμές του έργου. Η κινησιολογική διδασκαλία του Χρήστου Παπαδόπουλου απέδωσε καρπούς, χαρτογραφώντας κάθε κρυφή πτυχή των χαρακτήρων, μιας που πάνω σε αυτό βασίζεται η απόδοση αυτών και των ευρέων συναισθηματικών τους διακυμάνσεων. Τα κοινωνικά συμφραζόμενα του σήμερα ήταν πασίδηλα κάθε στιγμή, άρωντας εικόνες από τη μνήμη του θεατή και επανατοποθετώντας τες επί σκηνής, επαναπροσδιορίζοντας βιώματα και εμπειρίες της καθημερινής αλήθειας, στην οποία εν τέλει δεν υπάρχει καταφύγιο μέσα στην αιχμηρή πραγματικότητα, ο απόηχος της οποίας εύστοχα τοποθετείται μπροστά στα μάτια του ανυποψίαστου κοινού.



Το άρωμα των καθηλωτικών ερμηνειών αποτυπώνεται μέσα από τις συγκλονιστικές στιγμές της Ελένης Ράντου, οι οποίες πραγματικά σου έκοβαν την ανάσα, με γοργές εναλλαγές από το κωμικό στο δραματικό και ξανά πίσω, που όμοιές τους δεν έχω ξαναβιώσει σε αθηναϊκή σκηνή. Μεστή και ακριβέστατη ήταν και η ερμηνεία της Ελένης Ουζουνίδου, ως τραγική φιγούρα που συμπαρασύρεται από τη δίνη της τραγικότητας της αδερφής της. Ο Ηλίας Μελέτης, παρ’ όλη την σύντομη παρουσία του επί σκηνής, καταφέρνει με λιτά αλλά εξαιρετικά υποκριτικά μέσα, να κερδίσει τις εντυπώσεις με άψογη ερμηνευτική επάρκεια.Η αισθηματική δοτικότητα δε βρίσκει πλέον αποδέκτη, σε μια αφόρητα δυσβάσταχτη και ζοφερή πραγματικότητα, ο απόηχος της οποίας ηχεί στο νου μου ακόμη και σήμερα, αρκετές μέρες μετά την παράσταση. Πόσοι άλλωστε δεν έχουν εκδιωχθεί από το άλλοτε ανέστιο βασίλειο του έρωτα;    
Εν κατακλείδι, δεν είμαι καθόλου σίγουρη εάν ο Φέλις ήταν εν τέλει δαίμονας ή όχι, ή μήπως τελικά αντιπροσωπεύει τον προσωπικό δαίμονά μας και πρέπει εμείς στο τέλος να αναμετρηθούμε μαζί του…    



Από το χάος γεννήθηκε ο έρωτας, αφηγείται η αρχαία ελληνική μυθολογία. Μια δύναμη που συνέχει και συνεπαίρνει τα πάντα. Είναι όμως δύναμη της τάξης ή της αταξίας; Σίγουρα είναι δύναμη της έλξης των αντιθέτων. Άρρεν – θήλυ, κατά τον Ηράκλειτο, σύζευξη των βιολογικά αντιθέτων. Αλλά και η σύζευξη για την απόδραση από το κενό και την αμηχανία του θανάτου για ομόφυλους και ετερόφυλους. Για την υπέρβασή του, για να θριαμβεύσει η ζωή με όλη της την ένταση. Είναι το πάθος για την αρχέγονη ένωση και ολοκλήρωση, να γίνεις ένα με τον άλλο, να του δίνεις και να σου δίνει σε μια διαρκή ενότητα, επικοινωνία και ανταλλαγή. Και αν οι επιθυμίες δεν συγκλίνουν, αν είναι αντίρροπες; Τότε εισβάλλει ο δόλιος και ραδιούργος δαίμονας. Ο άλλος δεν υπάρχει ως ολοκληρωμένη οντότητα. Υπάρχουν μόνο επιμέρους πλευρές του για την ικανοποίηση πρωταρχικών ενστίκτων και επιθυμιών. Ο άλλος μετατρέπεται σε αντικείμενο χρήσης. Χειραγωγείται. Όμως ο δαίμονας και η πανουργία του κρύβονται μέσα μας. Η κόλαση δεν είναι ο άλλος. Είναι ο εαυτός μας. Είναι οι ρηγματώσεις στην ψυχοδομή μας που αφήνουν ανοικτή την πόρτα στο κακό να εισβάλλει μέσα μας και να μετατρέψει τον έρωτα σε οδύνη, σε δύναμη αυτοδιάλυσης και αποδόμησης. Μέχρι να στρέψουμε το βλέμμα μας στον εσωτερικό εαυτό μας, αποφασισμένοι να αντιμετωπίσουμε τους δικούς μας δαίμονες. Να επανατοποθετηθούμε, να επαναοριοθετηθούμε, και να πάρουμε μια βαθιά ανάσα για μια νέα αρχή. Μια διαδρομή πραγματικά κολασμένη…  
  
Γεράσιμος Γεωργάτος, Από το πρόγραμμα της παράστασης

«Μαθαίνουμε τον εαυτό μας μέσα από τους άλλους» Ζ. Π. Σάρτρ





No comments: